جلد نخست این اثر سه جلدی در حقیقت رساله دکتری نویسنده در سالها پیش بوده است. دکتر دینانی در مقدمه جلد نخست این کتاب، در تعریف «قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی» توضیحاتی داده است که خواننده را به مفهوم این قواعد بیشتر آشنا میسازد.
وی می نویسد: قدما برای هر یک از علوم مدونه، سه عنصر اساسی ذکر کردهاند که به ترتیب عبارتند از: «موضوع»، «مسایل» و «مبادی» برای تشکیل برهان و اثبات مسایل در هر یک از علوم، «مبادی» سهم عمدهای را به عهده دارند، ولی هنوز معلوم نیست برخی قواعد که زیر بنای بسیاری از مسایل در هر یک از علوم واقع میشوند، از اقسام مبادی علم به شمار میآیند یا نه؟ بنابراین، قواعد هم میتوانند از اقسام مبادی به شمار آیند و هم میتوانند در ردیف «مسایل» قرار گیرند. برخی از فقها با توجه به آنچه ذکر شد، کوشیدهاند این گونه قواعد را از سایر مسایل فقهیه جدا سازند و آن‌ها را در یک مجموعه گردآورند، مانند «قاعده لا ضرر» و «قاعده قرعه».دکتر دینانی معتقد است وجود این گونه قواعد تنها به علم فقه اختصاص ندارد، بلکه در سایر علوم، به ویژه در فلسفه نیز نظیر آن‌ها را میتوان یافت. وی میافزاید:یک بررسی کوتاه در آثار فلاسفه اسلامی به خوبی نشان میدهد وجود این گونه قواعد که همواره برزخ بین مبادی و مسائلاند، در فلسفه فراوان است.
دکتر دینانی در این کتاب کوشیده است با مطالعه بیشتر آثار فلاسفه و متکلمین اسلامی، یک صد و پنجاه قاعده کلی در فلسفه اسلامی را شناسایی و معرفی کند. شاید ذکر این نکته نیز سودمند باشد که گر چه انگشت ایراد نهادن بر کار استاد دینانی جسارت است، اما بهتر بود ویراستار محترم کتاب، برای سهولت دستیابی خوانندگان به مطالب، قواعد کلی فلسفی را با ترتیب الفبایی سادهتر تنظیم مینمود. این اثر که چاپ اول آن در سال ۱۳۶۵ در سه جلد منتشر شده، در چاپ سوم در دو جلد توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است.