سلام

آیا این علم و دانشی که ما پیدا میکنیم و براش درررررس میخونیم به درد آخرت ما می خوره؟

سلام علیکم .

 

در مورد ثواب و فضيلت اخروي علم و عالم، بايد گفت كه در اين زمينه مطالب و احاديث در كتب علماء و جوامع روائي بسيار فراوان است ما به نمونه اي از اين روايات ائمه اشاره مي كنيم. قبل از آن به چند نكته بايد توجه داشت. در عظمت و ارزش علم و تعليم، همين بس كه خداوند متعال در قرآن، علم و دانش را يكي از اهداف و علل اساسي آفرينش همه پديده هاي هستي، معرفي كرده است، آنجا كه مي فرمايد: خدايي كه هفت آسمان را آفريد و زمين را همسان با آن خلق كرد، هدف اين است كه از علم و بصيرت برخوردار گرديد، بصيرتي كه شما را به قدرت و توانائي همه گير و گسترده خداوند رهنمون باشد.»⁽¹⁾
خداوند در جايي ديگر، از علم، به حكمت، كه به معناي استواري در انديشه و سنجيدگي در گفتار و رفتار و كردار است تعبير آورده و آن را داراي خير و بركت فراوان دانسته تا آنجا كه مي فرمايد: و من يؤت الحكمه فقد اوتي خيرا كثيرا⁽²⁾ و كسي كه از حكمت و دانش برخوردار باشد بايد بداند تحقيقاً به خير و بركت فراواني دست يافته است. 
از مجموع آنچه تا كنون از آيات ذكر شد، معلوم مي شود كه از نظر دين، علمي مورد تاييد و سفارش خاص قرار گرفته و داراي فضيلت و ارزش است كه در جهت سعادت ابدي و كمالات معنوي انسان قرار گيرد و در عمل، آدمي را به خدا نزديك تر سازد. پس ملاك در فضيلت هر علم و عالمي، همين است و بس.

گرچه بعضي علوم مثل علم كلام(اصول اعتقادات و ..) و علم اخلاق اسلامي و علم فقه و احكام شرعي في ذاته ممدوح و داراي ارزش هستند. لكن اگر همين علوم گرچه، علم توحيد و خداشناسي باشد، در جهت كسب مقام و شهرت دنيوي باشد و فرد به علم خود عمل نكند، چنين علمي، شيطاني و مضر است 

در مقابل اگر تعليم و تعلم، در علوم معمولي امروزي باشد، گرچه في نفسه، داراي فضيلتهاي خاصي نيست، اما اگر اين علوم هم باز در جهت رضاي حق قرار گيرند، مثلا براي خدمت به خلق الله و رفع مشكلات مردم مومن باشد، باز هم مورد تاييد اسلام و داراي ارزش و ثواب اخروي قرار خواهد گرفت.

با توجه به اين مطالب به چند روايت نوراني ائمه عليهم السلام در باب ثواب اخروي علم اشاره مي كنيم:
1. امام باقر ـ عليه السّلام ـ : دانشمندي كه از دانش خويش بهره مند است از هفتاد هزار عابد(فاقد بينش ديني) برتر و ارجمندتر است».⁽³⁾
2. پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله: دانشجوئي كه هدف او از علم آموختن، احياء دين و آئين الهي اسلام است، اگر به هنگام تحصيل علم مرگش فرا رسد، فاصله ميان او و ميان پيامبران از لحاظ مقام و منزلت بهشتي در حد يك پايه و يك درجه است»⁽⁴⁾

3 . امير المومنين ـ عليه السلام ـ در روايتي در وصف دانشمند ديني كه خود و ديگران از علمش بهره مي برند مي فرمايد: «... در روز رستاخيز با جلال و شكوه زايد الوصفي در ميان مردم مي آيد، در حالي كه تاجي نوراني و درخشان بر سر دارد، تاجي كه بر تمام مردم پهنه قيامت پرتو افكن مي باشد و آن را روشن مي كند، و لباس و پوششي در برابر او قرار گيرد كه يك رشته ناچيز از تار و پود آن را نمي توان به بهاي تمام دنيا و آنچه كه در آن است تقديم و ارزيابي كرد. سپس منادي بانگ و ندائي بگوش مردم مي رساند و به آن ها چنين اعلام مي كند كه اين شخص، عالم و دانشمندي است كه بايد او را يكي از شاگردان خاندان محمد ـ صلي الله عليه و آله وسلم ـ بر شمرد.»⁽⁵⁾سپس در ادامه مي افزايد كه هر كس از علم اين عالم نفعي برده، در روز قيامت از نور اين علم عالم، بهره برده و همراه او به بهشت مي روند. البته در برخي از روايات مقام علماء را بالاتر از شهداء در راه خدا مي دانند و در برخي از احاديث، به مقام بلند شفاعت علماء اشاره مي كند.⁽⁶⁾ كه هر كه را بخواهند به اذن الهي مورد شفاعت قرار مي دهند و با خود به بهشت مي برند.

 

1. طلاق: 12.
2. بقره: 269.

3. كليني، اصول كافي، ترجمه سيد جواد مصطفوي و سيد هاشم رسولي، طبع تهران، 1387 هـ.ق، ج 1، ص 40.

4. مجلسي، بحارالانوار، كتابخانه اسلاميه، چاپ 1376 ه.ق، ج 2، ص 184.

5. كتاب تفسير العسكري ـ عليه السلام ـ ، طبع تهران، چاپ سنگي، 1268، هـ.ق، ص 339.

6. همان.ص 344.