باسلام

درجواب به پرسشگر محترم  :

دعا ارزشمندترين عبادت ها و از بزرگترين نعمت هاي الهي به بندگانش مي باشد. به گونه اي كه جايگاه والايي را در قاموس قرآن و احاديث، به خود اختصاص داده است. به عنوان نمونه، امام سجاد ـ عليه السلام ـ در مناجات ذاكرين به خدا عرض كرده است: «و من اعظم النعم علينا جريان ذكرك علي السنتنا و اذنك لنا بدعائك. و از بزرگترين نعمت هاي تو بر ما جا ري ساختن نام تو بر زبان و اذن تو به دعا كردن با توست.» و يا امير المومنين ـ عليه السلام ـ در تفسير آية «صراط الذين انعمت عليهم» مي فرمايد: «منظور از نعمت، نعمت هاي مادي از قبيل خوردني و پوشيدني نيست،‌ چرا كه خداوند متعال اين ها را به كافران و فاسقان نيز عطا مي كند، بلكه منظور از نعمت در اين آيه شريفه، دعا است».⁽¹⁾
واژه دعا ، به معناي درخواست كردن و طلب كردن است. و در قرآن نيزبه همين معنا به كار گرفته شده است : ادعوني⁽²⁾ از من بخواهيد ـ دعا حقيقتي است فطري، به گونه اي كه هر كس خواه مسلمان ـ خواه كافر ـ خواه انسان و يا- حتي- موجودات ديگر،‌ همگي دست نياز به سوي وجود بي نياز دراز مي كنند.
اما درباره پاسخ به پرسش بايد گفت: دعاهايي كه از طريق معصومين به دست ما رسيده است همراه با هبوط حضرت آدم ـ عليه السلام ـ از بهشت به زمين خاكي بوده است ،آنگاه كه از كرده خويش ‌ پشيمان گشت و دست به دعا برداشت.
فتلقي آدم من ربه كلمات فتاب عليه انه هو التواب الرحيم⁽³⁾ و يا دقيقتر آن است كه بگوئيم، همه اين دعاها،پيش از خلقت انسان در لوح محفوظ بوده است ،‌ اما دست رسي عموم مردم به اين گونه ادعيه ‌ از زمان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ بوده است. به عنوان مثال زيارت عاشورا، از امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ نقل شده است ، اما در اصل يك كلام قدسي مي باشد، به اين گونه كه وقتي پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ به معراج رفتند در آسمان چهارم، كلمات زيارت عاشورا بر قلب پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ الهام گرديد ، ليكن از آن رو كه هنوز واقعه عاشورا در روي زمين رخ نداده بود ، تا زمان امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ مخفي ماند و پس از اين دوران در دسترس شيعيان قرار گرفت.⁽⁴⁾
و يا دعاي كميل از زمان حضرت خضر ـ عليه السلام ـ بوده است و منسوب به آن حضرت است. سپس سينه به سينه به اميرالمومنين ـ عليه السلام ـ انتقال يافته و آن حضرت، اين دعا را به كميل بن زياد نخعي كه از اصحاب نزديكشان بود،‌ تعليم فرمود.⁽⁵⁾
پس اگر مطلق دعا را در نظر بگيريم از زمان حضرت آدم بوده و اگر دعاهايي مثل توسل يا زيارت عاشورا را ملاحظه كنيم بعد از حضرت آدم ـ عليه السلام ـ و از زمان ائمه ـ عليهم السلام ـ به دست ما رسيده است.